Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến Phó chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Đây là số tiền rất lớn và ngân sách tỉnh này đã phải gánh cho lỗi của một số người tiến hành tố tụng gây ra từ hơn chục năm trước đây
Minh Tiến. Đề cập đến dự thảo Thông tư liên tịch, ông Trần Việt Hưng - Phó cục trưởng Cục bồi hoàn Nhà nước (Bộ Tư pháp) cho rằng, dù đã đề xuất và làm rõ từng trường hợp phải hoàn cho tương hợp chừng độ vi phạm, tuy nhiên quy định của thông tư cũng chẳng thể vượt “khung” mà Luật và Nghị định quy định. Đúng hơn là số tiền đó chỉ như muối bỏ bể. Nếu không thực hành trách nhiệm hoàn theo quy định hiện hành thì mục đích đề ra của Luật không thực hiện được (bởi bản tính Nhà nước phải chịu bổn phận trước những hành vi vi phạm của cán bộ, công chức trong khi thi hành công vụ)”.
Điểm chung ở cả hai trường hợp trên là rất khó lấy được tiền từ những người trực tiếp gây ra sai phạm. “Về lâu dài phải tiến tới sửa Luật, song song, phải thực hành nghiêm việc xử lý kỷ luật, tức là phải “đánh” vào “sinh mạng chính trị” thì mới đủ sức răn đe, tăng trách nhiệm người thực thi công vụ” - ông Hương nói. Chẳng hạn, lỗi vô ý thì mức hoàn trả không quá 3 tháng lương, lỗi cố ý thì mức hoàn trả không quá 36 tháng.
Còn nếu người đó chết thì những người thừa kế di sản phải thực hiện nghĩa vụ hoàn trả theo quy định của pháp luật về thừa kế. Quá trình giải quyết vụ án oan này từ khi xảy ra đến khi đền bù xong là hơn 10 năm.
Trường hợp người đó không còn làm việc trong các cơ quan Nhà nước mà làm việc tại doanh nghiệp hoặc tổ chức khác thì các đơn vị này có bổn phận thu hồi số tiền hoàn trả hoặc trừ dần vào lương hàng tháng (mức từ 10 - 30%).
Số tiền thiệt hại về tài sản này được tính trên cơ sở những tài sản của Công ty Hòa Bình đã bị cơ quan tố tụng phát mại, những giao kèo làm ăn dang dở do giám đốc bị bắt… "nghĩa vụ hoàn là khâu chung cục, cũng là khâu có ý nghĩa quan trọng của bồi thường bổn phận Nhà nước.
Sau khi làm rõ nghĩa vụ của các cán bộ công an môi trường sẽ quy trách nhiệm cụ thể từng cá nhân và những người làm sai phải bỏ tiền túi hoàn số tiền này. Trước đó, tháng 6/2013, Công an Hải Dương đã phải “ngậm đắng” đền 650 triệu đồng cho ngư dân huyện Cần Giờ (TP HCM) trong vụ “giam 2 tấn bạch tuộc”. Ngân sách vẫn phải gánh cho sai phạm cá nhân Mới đây (ngày 26/8), TAND TP thái hoà đã ra phán quyết buộc TAND tỉnh thanh bình phải đền bù cho ông Lương Ngọc Phi (Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hòa Bình) tổng số tiền thiệt hại về tài sản lên đến hơn 21,4 tỷ đồng, vì đã tuyên bản án oan cho ông này.
TS. Theo dự thảo, trường hợp người có nghĩa vụ hoàn trả là cán bộ, công chức đã nghỉ hưu, cơ quan bảo hiểm xã hội đang trả lương hưu cho họ sẽ có nghĩa vụ thu hồi hoặc trừ dần vào lương hưu hàng tháng theo mức từ 10 - 30%. Nguyễn Văn Cường - Phó Viện trưởng Viện Khoa học xét xử (TAND Tối cao) cho rằng, cần sửa đổi quy định về xác định mức hoàn trả theo hướng, mọi trường hợp người thi hành công vụ có hành vi trái luật pháp do lỗi cố ý gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức thì phải hoàn tuốt số tiền Nhà nước đã bồi thường cho người bị thiệt hại.
Trước công luận, Đại tá Phạm Văn Loan - Phó giám đốc Công an tỉnh vẫn khẳng định, số tiền này là Công an tỉnh “tạm ứng”. Mới đây, chị Trương Thị Kim Hoàn (phường Cô Giang, quận 1 - TPHCM) đã được TAND Quận 1, TP Hồ Chí Minh xin lỗi và bồi hoàn do bị oan sai. Nghỉ hưu, chết, chuyển công tác vẫn bị. “Để bảo đảm công bằng và nâng cao ý thức nghĩa vụ của người thi hành công vụ, không nên quy định việc xác định mức hoàn theo chừng độ lỗi, khi lỗi này là lỗi cố ý thực hành hành vi trái luật pháp” - ông Cường nói.
Những người trực tiếp gây oan sai có thể đã nghỉ hưu, bị thôi việc hoặc không còn làm trong cơ quan quốc gia… nên việc hoàn không đơn giản.
Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến - Phó chủ toạ Hội Luật gia TP Hà Nội cho rằng, bản thân Luật trách nhiệm đền bù của Nhà nước đã quy định: Cơ quan có bổn phận đền bù là cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ có hành vi trái luật pháp gây ra thiệt hại. “Như vậy thì làm sao tạo được tính răn đe, tăng bổn phận cho cán bộ thực thi công vụ” - ông Tuyến nói.
Truy thu Hiện liên ngành: Bộ Tư pháp - TAND vô thượng - VKSND vô thượng - Bộ Nội vụ đã có dự thảo thông tư liên tịch chỉ dẫn thực hành bổn phận hoàn và xử lý kỷ luật người thi hành công vụ trong lĩnh vực bồi hoàn quốc gia.
