Điệp viên tranh giải Nobel

Ngày 21/6 vừa qua, cựu nhân viên kỹ thuật hợp đồng của Cơ quan An ninh nhà nước Mỹ (NSA) và cựu nhân viên chính thức của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Edward Joseph Snowden mới bước vào tuổi 30. Trước đó, anh chàng đã tìm tới phóng viên Glenn Greenwald của tờ The Guardian xuất bản ở London để phơi bày sự thực về chương trình theo dõi người dân do Chính phủ Mỹ tiến hành. Snowden đã tiết lậu những bí hiểm động trời về nhiều chương trình theo dõi ngầm, bao gồm chương trình siêu dữ liệu nghe lén điện thoại của Mỹ và châu Âu, PRISM (một chương trình theo dõi khác) và chương trình theo dõi Internet Tempora… Anh chàng cựu điệp báo tuyên bố, sở dĩ anh ta phải làm như thế là vì muốn “thông báo cho người dân biết rằng những gì đã được thực hiện trên chính cái tên của họ và những gì đã được thực hành để chống lại họ”. Những tiết lộ của Snowden được coi như những thất thoát thông tin vào hàng nghiêm trọng nhất trong lịch sử của NSA nói riêng và của các cơ quan an ninh tình báo Mỹ nói chung. Và những thế lực đầy ảnh hưởng ở phương Tây đang tìm mọi cách để bôi nhọ người đã can đảm lội ngược dòng mang sự thực tới cho thế giới. Nhà Trắng đã lên tiếng phản đối yêu cầu của Snowden xin được lánh nạn an toàn ở Nga nhằm trốn tránh tội danh hoạt động điệp báo tại Mỹ. Do bị cầm chân tại trường bay Sheremetyevo ở Moskva những tuần gần đây nên Edward Snowden không có điều kiện để gây ảnh hưởng mạnh tới các cuộc tranh cãi chính trị xung quanh việc theo dõi của các cơ quan an ninh tình báo Mỹ như anh chàng này mong muốn. Tuy nhiên, cựu nhân viên của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) vẫn làm nảy nòi ra một hiện tượng chính trị mới, đó là làn sóng bài Mỹ sâu sắc nhất kể từ khi bùng nổ cuộc chiến tại Iraq. Trong dư luận quốc tế không phải ai cũng chịu lụy theo cường quyền. Mới đây nhất, Giáo sư tầng lớp học Stefan Svallfors, thành viên Viện Hàn lâm khoa học hoàng tộc Thụy Điển, đã gửi đến Ủy ban Nobel Na Uy ở Oslo đề nghị trao cho cựu điệp báo CIA Snowden giải Nobel Hòa bình, mà anh chàng có thể sẽ nhận được không sớm hơn năm 2014. Việc trao Giải thưởng Nobel Hòa bình cho Snowden có thể sẽ trở nên một hành động có ý nghĩa “phục hồi nhân phẩm” cho viện sĩ hoàng thất từng chuẩn y một cách “vội vàng và thiếu cân nhắc” quyết định trao giải Nobel Hòa bình 2009 cho Tổng thống Mỹ Barack Obama. Theo lý giải của Viện sĩ Svallfors trong cuộc giải đáp phỏng vấn nhật báo Thụy Điển Vasterbottens-Kuriren, nếu trao giải Nobel Hòa bình cho Snowden, Ủy ban Nobel sẽ chứng minh rằng tổ chức này đã kiên trì đứng trên quan điểm “bảo vệ nhân quyền và tự do, ngay cả khi việc bảo vệ như vậy gây nên sự nghi từ phía những thần thế quân sự đang thống trị thế giới”. Nhà báo Anh Glenn Greenwald trên tờ The Guardian đã khẳng định rằng, Snowden đã tập kết một số lượng rất lớn thông báo mà nếu bị tiết lậu hết sẽ gây ra những thiệt hại cực kỳ nghiêm trọng đối với Nhà Trắng. Theo Greenwald, Snowden “có đủ thông báo để làm cho Chính phủ Mỹ bị tổn hại to lớn hơn bất cứ ai đã có thể gây ra trước đó”. Nhà báo Greenwald kêu gọi Chính phủ Hoa Kỳ “hãy cầu nguyện để không có chuyện gì bất trắc xảy đến với Snowden, bởi lẽ, nếu có chuyện xấu xảy ra với Snowden thì mọi thông tin mật đầy tính cáo giác đó sẽ được sáng tỏ hóa và đấy sẽ là cơn ác mộng cực kỳ lợt đối với Nhà Trắng”. Trong khi đó, đã xảy ra một sự kiện không tiền khoáng hậu nhưng lại ít được để ý tới. Nhân vật chính của sự kiện đó là Walter Pincus, nhà báo từng đoạt Giải thưởng Pulitzer, cựu chiến binh đầy miệng tiếng của nền báo chí Mỹ. Cựu phóng viên nắm chuyên mục Bình luận thường kỳ của tờ Washington Post trước đây đã viết về vụ bê bối Watergate và vụ lừa đảo Iran-Contra, lột trần những hoạt động bất hợp pháp của các cơ quan an ninh tình báo Mỹ. Mới đây, Pincus đã viết cho báo nhà một bài về các âm mưu điệp viên NSA và những tiết lộ của Snowden. Thế nhưng, ban biên tập báo đã sửa chữa rất mạnh ba đoạn trong bài viết đó. Và đây là việc lần đầu tiên diễn ra trong lịch sử 136 năm tồn tại của tờ báo thủ đô này. Hóa ra anh chàng Snowden đã có thể làm biến đổi thực chất công việc ký giả của nước Mỹ mạnh hơn bất cứ ai! Theo những diễn dịch của nhà báo lão thành Pincus, Edward Snowden, cũng như phóng viên Glenn Greenwald của tờ The Guardian và đạo diễn phim tài liệu Laura Poitras, những người đã vạch trần những bí hiểm rất không hay ho trong hoạt động của NSA trước từng lớp đã bị giật dây một cách bí hiểm trong lĩnh vực chính trị bởi người sáng lập ra hồ sơ WikiLeaks, Julian Assange. Nhà báo Anh Greenwald, suốt một thời kì dài đã phải gánh chịu những cơn “bão táp sa mạc” từ phía các công cụ thông báo đại chúng Mỹ, đã tức thì lên tiếng trong lá thư ngỏ “gửi ông Pincus khả kính” để chưng cái gọi là “lời vu cáo vô căn cứ” trên. Ban biên tập The Washington Post đã phải mất hơn hai ngày để chỉnh sửa những điều quá lời của cựu phóng viên Pincus mà không hề đưa ra một lời bình luận nào. Cũng phải nói rằng, các đồng nghiệp trong làng báo chí Mỹ đã nhiều lần chỉ trích Walter Pincus vì sự gần gụi của ông này với xã hội cai trị ở Mỹ và đặc biệt là với CIA, cơ quan mà thời trẻ, ông ta đã từng hợp tác với vai trò người cung cấp thông tin. Bản thân Pincus trong các bài viết của mình đã từng than vãn rằng, hiện thời ở Mỹ “gần như bất kỳ chủ đề nào, từ ngân sách, thuế, hôn nhân đồng tính, quyền bầu cử tới chuyện phá thai chỉ được đưa làm tiêu đề trong một ngày là cùng. Rồi sau đó các dụng cụ truyền thông chuyển ngay sang các chủ đề khác”. Thế nhưng câu chuyện Snowden đã làm chủ diễn đàn chung từ hơn một tháng nay mà xem ra vẫn chưa hề nguội… Và Snowden đã kịp thổi lửa cho làn sóng công phẫn ở “lục địa cũ” khi kể về việc nghe trộm Liên minh châu Âu, và cả ở châu Mỹ Latinh, nơi mà các cư dân cũng đang rất muốn biểu lộ những nỗi bất mãn sâu sắc đối với quốc gia hàng xóm phương Bắc… Theo thông báo ban bố trên tờ O Globe (Brazil), dựa trên những tài liệu mà cựu viên chức 30 tuổi của NSA tiết lộ với các nhà báo, Washington đã sử dụng hệ thống hạ tầng viễn thông của “vương quốc bóng đá” để cưỡng đoạt ối những thông tin và theo dõi các chính phủ trong khu vực này. Trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ hiện đang bắt đầu trở thành rộn rịp sau cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính, nhiều người trên thế giới cũng đã nhìn Washington như một siêu cường ích kỷ, chỉ bo bo lo lắng cho lợi quyền của cá nhân mình mà không biết “ăn trông nồi, ngồi trông hướng” trong quan hệ với các quốc gia khác. Tổng thống Argentina, Cristina Fernandez, đã chính trực phát biểu: “Tôi nổi hết cả da gà khi biết họ (tức người Mỹ) theo dõi chúng ta bằng các điệp báo viên của họ ở Brazil”… Những tiết lộ của Snowden và cách ứng xử đối với anh chàng này còn làm tổn hại mối quan hệ giữa Washington với nhiều quốc gia khác, đặc biệt là với Nga, nơi mà Snowden đang tạm thời phải tá túc trước khi tìm cách tháo thân lánh nạn chính trị ở một quốc gia khác. Mặc dù Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng, quan hệ Nga - Mỹ quan yếu hơn vấn đề Snowden, nhưng không phải thành thử mà mọi sự đã êm xuôi. Hiện đang có thông báo cho rằng, có thể Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ hủy bỏ cuộc gặp gỡ với ông Putin trong thời gian tới nếu Moskva không đồng ý cho dẫn độ Snowden về Mỹ… Thậm chí đã có một thượng nghị viên Mỹ đưa ra đề nghị Mỹ tẩy chay Đại hội Thể thao Olympic Mùa đông 2014 diễn ra tại Sochi của Nga để phản đối việc Moskva cho phép Snowden ở trong trường bay Sheremetyevo...